گلیم عنبران

اگر شما جزء آن دسته از افرادی هستید که در حوزه گلیم فرش فعالیت می‌کنید یا اینکه بسیار طرفدار صنایع دستی و گلیم می‌باشید پس حتما نام گلیم عنبران به گوشتان خورده است چرا که گلیم عنبران نامی آشنا برای افراد علاقمند به صنایع دستی مخصوصا گلیم فرش می‌باشد در این مقاله می‌خواهیم در این مورد گلیم عنبران بیشتر بدانیم.

گلیم دارای قدمت تاریخیست و در هر شهر و روستا این دست بافته اصیل، طرح و نقش مختص به خود را دارد البته گاهی اوقات نیز نقوش و رنگ‌های مشترکی در بین گلیم‌ها دیده می‌شود.

عنبران کجاست؟

شاید برایتان جالب باشد که بدانید عنبران نام دو شهر در دو استان می‌باشد. نام شهری در 7 کیلومتری شمال شهرستان نمین در استان اردبیل و روستایی در شهرستان آستارا استان گیلان، است. هر دو شهر در گلیم‌بافی تبحرخاصی دارند هم چنین ساکنان هر دو شهر از هموطنان اهل سنت هستند و روابط خویشاوندی و پیوندهای اجتماعی بین این دو شهر را نمی‌توان در رواج گلیم بافی در این منطقه نادیده گرفت. ما در این مقاله در مورد گلیم عنبران استان اردبیل با شما صحبت خواهیم کرد. 

شهرستان نمین مهد گلیم در استان اردبیل است این شهر رتبه سوم تولید گلیم در کشور را دارد. روستاهای حومه عنبران مانند میناباد، کلش، میرزانق، عنبران علیا، سروآباد یا ساوو پیله نیز به بافت گلیم اشتغال دارند. کیفیت مناسب، طرح‌ها و نقش‌های اساطیری و اصیل که برگرفته از طبیعت می‌باشد باعث شده است که گلیم عنبران به شهرت جهانی دست پیدا کند. زنان و دختران شهر عنبران از کودکی پای دار گلیم بافی نشسته‌اند و از همان دوران با این هنر زیبا آشنا شدند و با استفاده از این هنر به اقتصاد خانه و خانواده می‌کنند.

نقش و طرح گلیم عنبران

این گلیم بیش از 15 طرح دارد که همه طرح‌های آن با نقوشی بی‌بدیل دل هر ببینده‌ای را می‌برد با این حال دوتا از معروفترین طرح این گلیم نازنازی ترنج و بته ریز است. نقش‌های رایج استفاده شده در متن این گلیم‌ معمولا سماور، سینی و خرچنگ می‌باشد و درحاشیه گلیم از نقش اژدها و گردونه مهر (چلیپا) استفاده شده است.

حاشیه‌های گلیم عنبران معمولا دارای چند دور نقش هستند که در دورن آن نقش‌های اصلی گلیم بافته می‌شود. نقش‌هایی مانند "بوکوگل"، "پوته"،"گانگل" و "جنگل" که هر کدام از این نقش‌ها تداعی کننده بخشی از زندگی و محیط فکری ویژه ای با سابقه تاریخی مخصوص به خود است.

الیاف استفاده شده در گلیم عنبران

این گلیم از الیاف و ابزار بافت بومی تهیه شده است. هر زن یا دختر روستایی یک دار کوچک و خانگی برای خود برپا کرده است و مشغول بافتن گلیم شده است. تارهای گلیم عنبران از نخ‌های سفید و محکمی است به نام "بهارش" یا "ویله" و پود آن از نخ‌های رنگارنگ به نام "توق" تشکیل شده است.

مقاله مرتبط: مراحل تولید نخ گلیم

مهمترین ویژگی گلیم عنبران

گلیم عنبران دو رو (دوطرفه) است یعنی پشت و روی آن به سادگی قابل تشخیص نیست و دو طرف گلیم قابل استفاده می‌باشد.

استفاده از گلیم عنبران

در گذشته این گلیم زیبا را به عنوان جهزیه به نوعروسان هدیه می‌دادند. اما امروزه بافت این محصول برای کابردهایی مانند تابلوفرش، رو مبلی، زیرتلفنی، کیف دخترانه و زنانه و... استفاده می‌شود.

سخن آخر

گلیم عنبران شهرستان نمین استان اردبیل دارای نشان بین المللی کیفیت از یونسکو است و به کشورهای اروپایی و آسیایی نظیر کلمبیا، آلمان، ژاپن، ترکیه، گرجستان و جمهوری آذربایجان صادر می‌شود هم چنین با پیگیری وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر عنبران به عنوان شهر ملی گلیم در ایران ثبت شده است.